سیستم اطفاء حریق گازی
این روزها در اکثر ساختمان های مسکونی و تجاری از پیشرفته ترین تجهیزات و سیستم اطفای حریق به کار می رود تا در صورت بروز آتش سوزی کمترین میزان آسیب به جان و مال افراد وارد شود. یکی از این سیستم ها، سیستم اطفای حریق گازی نام دارد که در مکان هایی که اسناد و مدارک مهم وجود دارد و وجود سیستم اطفای حریق آبی یا فومی موجب خسارت های قابل توجه می شود، مورد استفاده قرار می گیرد.
شرکت مهندسی اردال با پشتوانه معتبر بین المللی شرکت زیمنس (Siemens) در زمینه سیستم های اطفا حریق گازی، یکی از فعال ترین و پیشرفته ترین تامین کنندگان در زمینه اعلام و اطفاء حریق می باشد. این شرکت با توجه به سابقه و تجربه بالایی که در این زمینه دارد، برای اجرای انواع پروژه های سیستم های فوق الذکر اعلام آمادگی می کند.
این سیستم شامل تجهیزات کنترل و اطفای حریقی است که به وسیله منتشر کردن گاز در محیط کار می‌کند. در اکثر مواقع این گازهای بی اثر و پاک هستند. عوامل گازی که در سیلندرهای این سیستم اطفای حریق وجود دارد، بی بو، بی رنگ و نارسانای الکتریسیته می‌باشند. این گازها در سیلندرها به صورت مایع فشرده قرار دارند.
از این سیستم اطفای حریق در مکان‌های مسقف استفاده می‌شود که حساسیت بالایی در آنجا وجود دارد. چرا که ممکن است استفاده از اطفای حریق آب یا فومی به وسایل یا اسناد و اشیای مهم آسیب وارد کند، از جمله گالری‌های هنری، محل نگهداری تجهیزات مخابراتی، موزه‌ها، انبارهای دارو و تجهیزات پزشکی، مراکز نگهداری اسناد و مدارک قضایی، اتاق سرور، خزانه بانک، محل نگهداری مایعات قابل اشتعال و غیره.
اشاره به این نکته الزامی است که سیستم اطفای حریق گازی در تخریب محیط زیست تاثیر بسیار ناچیزی دارد و همین امر نظر سازمان‌های جهانی را به خود جلب کرده است. هم چنین سیستم اطفای حریق گازی اتوماتیک و دستی وجود دارند که هر دو به نوبه خود می‌توانند بسیار مفید و کارآمد باشند.
سیستم اطفای حریق گازی چه اجزایی دارد؟
- منبع یا سیلندر: در این جا ماده عامل اطفاء حریق وجود دارد.
- نازل و شیلنگ: ماده داخل سیلندر به این وسیله به بیرون انتقال می‌یابد. در اکثر موارد جنس این شیلنگ برنجی است چراکه باید فشار بالایی را هنگام تخلیه تحمل کند و هم چنین خاصیت چکش خواری بالایی داشته باشد. درباره نازل باید بگوییم که باید از جنس آلومینیوم با استاندارد و ضخامت و ویژگی‌های مخصوصی باشد.
- سیستم راه‌اندازی اطفای حریق که شامل ریموت، شاسی، دکمه و غیره می‌شود.
دسته اول
در این سیستم از گاز کربن دی اکسید برای اطفای حریق و مهار آن استفاده می‌شود. در واقع این سیستم اعلام حریق روی پایین آوردن یکی از اضلاع مثلث حریق یعنی اکسیژن کار می‌کند تا به این ترتیب به طور چشمگیری آتش را مهار کند.
البته لازم به ذکر است محیطی که از این سیستم اطفای حریق استفاده می‌شود بعد از عملکرد آن تا مدتی سمی است.
دسته دوم
در این نوع سیستم اطفای حریق گازی از گازهای بی‌خطر و عوامل پاک استفاده می‌شود که تقریبا برای محیطی که حریق ایجاد می‌شود و افرادی که در آنجا حضور دارند بی‌خطر است و همچنین در مسئله گرمایش زمین و آسیب دیدن لایه اوزون نقشی ندارد.
اما از طرف دیگر این سیستم مدت زمان عملکرد طولانی‌تری دارد و ابعاد سیلندر در مقایسه با سایر سیستم‌های اطفای حریق بسیار بزرگ‌تر است.
نحوه عملکرد سیستم اطفای حریق گازی
زمانی که حریق اتفاق می‌افتد، این سیستم چگالی محیط را افزایش می‌دهد و با پر کردن گاز مورد نظر موجب می‌شود تا اکسیژن کاهش یابد و به این ترتیب حرارت جذب می‌شود و زنجیره حریق قطع می‌گردد.
انواع گاز مورد استفاده در سیستم اطفای حریق گازی
به طور کلی این سیستم‌ها به وسیله سه دسته از گازها کار می‌کنند:
1.گازهای نجیب یا گازهای بی اثر
انواع مختلفی از سیستم‌های اطفای حریق با گازهای نجیب وجود دارد اما پایه و اساس همه آن‌ها شامل گازهای نیتروژن، کربن دی اکسید و آرگون می‌باشد. البته این که از این سیستم در چه شرایطی استفاده شود و چه نیازهای وجود داشته باشد موجب می‌شود مقدار این گازها متغییر باشد. عملکرد همه آن‌ها این است که اکسیژن محیط را کاهش می‌دهند یا حذف می‌کنند. از جایی که قیمت بالایی دارد برای محیط‌های کوچک و محدود توصیه نمی شود.
2.گازهای هالوکربنی
عملکرد این سیستم اطفای حریق گازی حدود 10 ثانیه است واز این رو به دلیل سریع بودن از محبوبیت بالایی برخوردار است. گازهای هالوژنی که در این سیستم‌ها استفاده می‌شود، در لایه‌های بالای جو پایداری بالایی دارند، بنابراین برای استفاده طولانی مدت اصلا توصیه می‌شوند. البته نمی‌توان از این موضوع گذشت که برای انسان بی خطر و غیر سمی هستند.
3.گاز نوک 1230
در این نوع از سیستم اطفای حریق گازی عامل گرمایشی حذف می‌شود و یا از ایجاد آن جلوگیری به عمل می‌آید. این گاز به صورت مایع در سیلندرها قرار دارند که در نهایت به صورت گاز در محیط آزاد می‌شوند.
شرکت اردال از گازهای CO2، ترکیبات نیتروژن- آرگون (IG: Inert Gas) و گاز HFC-227ea و یا FM200 استفاده می کند که در سیستم های اطفای حریق گازی کاربرد بسیار بالایی دارند.
این گاز ها بی بو، بی رنگ بوده و جریان الکتریسیته را از خود عبور نمی دهد و هم چنین در سیلندر مخصوص به صورت مایع فشرده نگهداری می گردند.
بیشتر مشتریان از این سیستم اطفای حریق گازی در مناطقی استفاده می کنند که حساسیت فوق العاده بالایی دارد، چرا که استفاده از سایر انواع سیستم های اطفای حریق به وسایل مهم و حساس آسیب می رساند، از جمله گالری های هنری، انبارهای دارو وسایل پزشکی، مراکز نگهداری اسناد و مدارک قضایی، پست های برق، اتاق سرور، خزانه بانک، انبار مایعات قابل اشتعال و غیره.
انواع سیستم های اطفای حریق گازی
1.سیستم اطفاء حریق گازی CO2
در این سیستم از گاز کربن دی اکسید یا CO2 به کار می رود تا حریق فروکش کند. در واقع این سیستم روی یکی از سه ضلع حریق و آتش سوزی (سوخت، گرما و اکسیژن) یعنی اکسیژن تمرکز می کند و به این ترتیب حریق را به طور چشمگیری کنترل نماید.
2.سیستم اطفاء حریق گازی با عوامل پاک
در این سیستم از گازهای بی خطر دیگر برای مهار حریق به کار گرفته می شود. این گاز نه برای محیط زیست خطری به همراه دارد (از جمله افزایش گرمایش زمین و هم چنین آسیب به لایه اوزون)، نه سلامتی افراد را تهدید می کند. سیلندری که برای این نوع سیستم به کار می رود به دلیل حجم مورد نیاز گازهای نجیب نسبت به مابقی دستگاه های اطفای حریق بزرگ تر می باشد. هم چنین مدت زمان عملکرد آن بسیار طولانی می باشد.
گازهایی که در این سیستم اطفاء حریق گازی عواملی پاک به کار می رود به سه دسته تقسیم می شوند:
1.سیستم اطفاء حریق گاز نجیب
در این سیستم از ترکیب متفاوتی از گازهای نجیب مانند آرگون، دی اکسید کربن و نیتروژن به کار می رود:
- IG01: گاز آرگون
- IG55: ترکیب آرگون و نیتروژن به مقدار مساوی
- IG100: گاز نیتروژن
- IG541 (INERGEN: ترکیبی از نیتروژن، آرگون و دی اکسید کربن. در این جا نیتروژن بیشتر درصد و گاز دی اکسید کربن کمترین درصد را دارد.
2.سیستم اطفاء حریق گاز نوک (Novec) 1230
این سیستم اثر تخریبی روی محیط زیست ندارد و یکی از روش های پاک برای اطفاء حریق گازی محسوب می شود. در این نوع عامل حرارت حذف می گردد و حریق مهار می شود. گاز به کار رفته در این سیستم از نوع مایع ذخیره است اما وقتی آزاد می گردد به گاز تبدیل می شود.
3.سیستم اطفاء حریق گازی هالوکربن
در این سیستم نیز عوامل پاک به کار می رود و هیچ خاصیت سمی ندارد. هالو کربن خیلی سریع عمل می کند و جریان برق را از خود عبور نمی دهد. انواع این سیستم به این ترتیب می باشد:
- سیستم اطفاء حریق گاز FM200: جایگزین مناسب گاز هالون است که روی محیط زیست اثر تخریبی به همراه دارد.
- سیستم اطفاء حریق گاز HFC-125: این از نوع سیستم هالو کربن است و با حذف حرارت، جلوی حریق گرفته می شود.
در واقع سیستم اطفای حریق گازی شرکت آردل این گونه است که چگالی محیط افزایش پیدا می کند و هم چنین اکسیژن که یکی از سه ضلع اصلی آتش سوزی می باشد، رقیق می گردد. در نهایت حرارت و گرمایش به راحتی جذب می شود و حریق به راحتی مهار می گردد.