شیرهای کنترل (Control Valves)
شیرهای کنترلی جهت باز و بسته کردن، کنترل و نظارت جریان آب در سیستم های اطفاء حریق اسپرینکلر بکار می روند.
شیر کنترل ناحیه (Zone Control Valve)
بر اساس کد شماره A.8.17.4.5.1 از استاندارد NFPA 13 استفاده از پکیج شیر کنترل ناحیه بر روی خطوط منشعب از رایزر سیستم اسپرینکلر در طبقات، در مکانهایی که دارای چندین منطقه اطفاء میباشند الزامی میباشد. با توجه به گروه بندی ساختمان ها توسط سازمان نظام مهندسی بر اساس ارتفاع و مساحت زیر بنا، استفاده از پکیج زون کنترل ولو در تصرفات گروه S2 و S3 توسط سازمان اتش نشانی تهران اجباری اعلام شده است.
شیر کنترل ناحیه دارای اجزای زیر می باشد:
- شیر قطع کن پروانهای (Butterfly Valve)
این مدل شیر از خانواده شیرهای پروانهای گیربکسی از نوع ویفر (Wafer) و دارای نشانگر بوده که مجهز بهMonitoring Switch جهت مانیتورینگ از طریق پنل مرکزی نیز میباشد. با استفاده از این قابلیت و با ارسال یک کانتکت الکتریکال، اوپراتورها و کارشناسان نگهداری سیستم از باز یا بسته بودن خط (زون اسپرینکلر) مطلع میشوند. این مهم بر اساس استانداردهای BS5306 و EN12485 در طراحی خطوط اسپرینکلر در نظر گرفته می شود. در صورتی که جهت عملیاتی خاص نیاز به تخلیه یا بستن آب یک طبقه باشد هنگامی که این شیر توسط اوپراتور بسته میشود، این مورد در پنل مرکزی نشان داده شده و پس از انجام عملیات تا زمانی که شیر مجدد باز نشود و سیستم به حالت فعال قبلی بازنگردد همچنان در پنل علامت زون غیر فعال یا بسته نمایان میگردد بدین ترتیب احتمال خطای انسانی و بسته ماندن سهوی جریان کاهش مییابد.
- فلو سوئیچ(Water Flow Detector)
فلو سوئیچ دارای صفحه ای پلاستیکی جهت تشخیص جریان آب میباشد. با قرار گرفتن این صفحه درون لوله و عبور جریان آب از آن چه در زمان فعال شدن اسپرینکلرها و چه در زمان تست سیستم، سیگنالی در جهت نشان دادن ناحیه فعال شده سیستم اطفاء حریق، به پنل اعلام حریق ارسال میشود.
- شیر تست و تخلیه (Test & Drain Valve)
شیر تست و تخلیه دارای سه حالت بسته، حالت تست با سایز 2/1 اینچ و حالت تخلیه با سایز 1 یا 2 اینچ می باشد. در حالت عادی این شیر بسته میباشد. در صورت نیاز به تست سیستم، شیر در حالت تست یعنی سایز 2/1 اینچ که معادل فعال شدن یک عدد اسپرینکلر میباشد قرار گرفته، عبور جریان از فلو سوئیچ باعث ارسال سیگنال به پنل اعلام حریق مرکزی شده و کل سیستم تست میشوند. بدیهی است در این حالت در صورت وجود وت آلارم ولو در ابتدای رایزر، زنگ مکانیکی آن به صدا درآمده و پرشر سوئیچ نیز سیگنالی به پنل مرکزی ارسال میکند. همچنین تست عملکرد پمپ آتش نشانی با این امر امکانپذیر می باشد. در صورت بروز حریق، پس از فعال شدن اسپرینکلرها و اطفاء حریق، جهت تعویض اسپرینکلرها، ابتدا شیر پروانهای بسته شده، سپس شیر تست و تخلیه در حالت تخلیه قرار گرفته، آب درون لولههای زون مربوطه تخلیه شده، اسپرینکلر تعویض و شیر پروانهای باز میشود. همچنین این شیر دارای یک نمایشگر شیشه ای (Sight Glass) جهت مشاهده و اطمینان از جریان آب درون لوله ها می باشد. شایان ذکر است سایز شیر تخلیه بر اساس جدول زیر تعیین می گردد.
سایز رایزر یا لوله اصلی (in.) | اندازه شیر تخلیه (in.) |
تا 2 | 4/3 یا بزرگتر |
2/1 2 ، 3 ، 2/1 3 | 4/1 1 یا بزرگتر |
4 و بزرگتر | فقط 2 |
- شیرهای یک طرفه (Check Valves)
نوعی شیر که تنها در یک جهت به سیال اجازه عبور می دهد. در مواردی که جهت عبور سیال مهم باشد از این تجهیز بمنظور ایجاد محدودیت در حرکت سیال، استفاده می شود. بر اساس ضوابط سازمان آتش نشانی تهران در صورت استفاده از رایزر مشترک برای سیستم اسپرینکلر و جعبه های آتش نشانی استفاده از شیر یکطرفه فهرست شده (دارای تأییدیه UL/FM ) در پکیج زون کنترل ولو جهت ممانعت از جریان آب از یک ناحیه به ناحیه ای دیگر الزامی می باشد.
- مانومتر (Pressure Gauge)
جهت مشاهده و نظارت بر میزان فشار در هر طبقه و یا هر زون سیستم اسپرینکلر استفاده از گیج های فشار مخصوص سیستم آتش نشانی در پکیج زون کنترل ولو پیشنهاد می گردد.
- کاربرد پکیج زون کنترل ولو :
سیستم اطفا حریق برج های مسکونی
سیستم اطفا حریق ساختمان های بلند مرتبه
سیستم اطفا حریق هتل ها
سیستم اطفا حریق مجتمع های تجاری
سیستم اطفا حریق بیمارستان ها